Szlaczkoń szafraniec jest gatunkiem motyla dziennego z rodziny bielinkowatych, związanym  ze środowiskami o charakterze kserotermicznym/stepowym. Spotykany jest na suchych śródleśnych łąkach i polanach, wrzosowiskach, przydrożach i przytorzach. Zasięg gatunku obejmuje pas nizinnych obszarów leśno-stepowych rozciągający się od środkowej Europy po północno-zachodni Kazachstan. Rośliną pokarmową gąsienic w warunkach Polski jest szczodrzeniec ruski (Chamaecytisus ruthenicus), ale nie jest wykluczone wykorzystywanie także innych gatunków szczodrzeńca.

Szlaczkoń szafraniec należy do najbardziej zagrożonych gatunków w Europie. W ciągu ostatnich dekad wymarł obszarze Niemiec, Czech, Austrii, Węgier, Litwy, Łotwy, Słowenii, Chorwacji, Bośni i Hercegowiny, Bułgarii, Serbii. Istniejące populacje są znane z Polski, Słowacji, Białorusi, Ukrainy, Rumunii, a także części Rosji i Kazachstanu – na większości tych obszarów obserwuje się jednak gwałtowny spadek liczebności gatunku.

Dla przetrwania szklaczkonia szafrańca konieczna jest obecność w tym samym czasie i przestrzeni zróżnicowanych zasobów: roślin pokarmowych gąsienic, roślin nektarodajnych stanowiących źródło pokarmu dla osobników dorosłych, a także odpowiednich warunków klimatycznych.

Przyczyny zaniku populacji omawianego gatunku na tak wielu obszarach zasięgu są różnorakie i relatywnie słabo poznane; wymienia się tu szereg negatywnych czynników: zalesienia i zmiany sukcesyjne, zbyt intensywny wypas, zmiany klimatu.

Puszcza Knyszyńska jest jednym z ostatnich miejsc występowania szlaczkonia szafrańca w Polsce i w Europie. Gatunek zasiedla tu niewielki obszar położony na granicy nadleśnictw Waliły i Krynki. Jego siedliskiem są zręby, uprawy, obrzeża lasów i przydroża, a także śródleśne obszary pod liniami energetycznymi. Obecnie funkcjonowanie populacji szlaczkonia szafrańca na omawianym obszarze jest uzależnione od gospodarki leśnej, która kreuje dogodne dla niego środowiska.